NGƯỜI KÉO MÀN - Tiểu thuyết kịch của nhà văn Nhật Tiến (KỲ CUỐI)

                                           (tiếp theo và hết)

                                Ở HÀNG GHẾ CUỐI

Thiếu phụ áo đỏ ( lắc đầu chép miệng) : Đến thế là cùng. Đến thế là cùng.

Thật ra nàng đã ngồi tại đó ngay từ khi hắn mới vừa ôm chai rượu lảo đảo bước ra. Trong thâm tâm, nàng có ý nghĩ quay trở lại tìm hắn sau khi nhận được cái carte của anh làm bếp trao cho với lời nhắn là “ Xin bà quay trở lại tìm cụ cháu vào ngày mai”. Nàng đã cười nhạt đứng lên ra về, cơn uất hận vừa thoảng qua đã được nàng thay thế ngay bằng một dự tính quyết liệt : “ Để rồi coi đứa nào sẽ là đứa thân tàn ma dại, không còn ai muốn gặp trước !”. Ở những dự tính như thế, sự giận dỗi là một cung cách phản ứng cực kỳ thất sách. Thế là nàng nhoẻn ngay được một nụ cười thật tươi, dù là chỉ đứng trước anh làm bếp.

Nàng đi đến một cái quán nhỏ để ngồi nhâm nhi một ly cà phê. Nàng nghĩ đến hắn, đến buổi trình diễn đêm hôm nay. Đối với sự nghiệp của hắn, nàng đã hết sức tận tụy. Thế mà chỉ vì cái tính gàn dở của hắn mà mọi chuyện trở nên lỡ bộ hết. Thì ra có thiện chí mà không đúng chỗ thì có thể trở thành phá hoại. Nàng tự thấy cái phần trách nhiệm của mình và có ý nghĩ phải tìm cách sửa chữa cái cơn hủy hoại này, mặc dù nàng cũng chưa biết mình sẽ phải làm sao. Thôi thì cứ quay lại hí viện tìm hắn trước đã. Người coi rạp  đang đi đóng những cánh cửa sổ chạy dài trên khắp mấy dẫy hành lang. Nàng hỏi :

- Ông tác giả đã ra về chưa ?

Anh ta nhún vai  chỉ vào trong rạp và buông một tiếng :

“ Hôm nay ông ấy say mềm !”

Nàng tất tả đi vào trong rạp. Vừa đúng lúc ấy, hắn từ trong sân khấu bước ra và nàng ngồi phịch xuống cái ghế ngay ở mé cửa ra vào để xem hắn còn giở những trò gì.

                                       TRÊN SÂN KHẤU

    Hắn lại ngửa cổ tu thêm một ngụm rượu nữa. Rồi hắn quơ chai rượu về phía hàng ghế khán giả, cất giọng lè nhè :

    - Thưa quí vị. Như thế từ nay chúng ta nhất quyết loại trừ những kẻ gian dối ra khỏi hàng ngũ những người cầm bút. Bởi trung thực phải là phẩm chất hàng đầu của văn nghệ phẩm mà chúng ta có quyền đòi hỏi.

    Hắn móc ở túi áo vét ra một xấp giấy, bao gồm nhiều thứ linh tinh mà hắn đã nhét vào, trong đó có cả bài diễn văn mà đáng lẽ hắn đã phải long trọng đọc trọng buổi trình diễn hôm nay. Và dĩ nhiên cũng có cả cái tờ giấy mà khi hắn đang ngủ, người phụ nữ tên Hằng đã nhét vào. Hắn xoè ra như để trình diện với khán giả. Rồi hắn móc bao diêm trong túi ra, bật lửa lên châm đốt. Giọng của hắn sang sảng đầy vẻ khoái trá :

    - Kể từ nay, những thứ văn chương giả dối này sẽ bị tuyên án cho lên dàn hỏa ! Đốt ! Đốt hết ! Phải không quý vị.

    Rồi hắn cười lên sằng sặc, khuôn mặt của hắn cũng sáng rỡ theo với ánh lửa đang cháy bùng lên từ những tờ giấy. Tàn than cũng theo đó bay tỏa tứ tung. Cả hội trường  như dội lên những tiếng nghe cực kỳ nhức óc: “Đốt ! Đốt hết !”.

    Ở hàng ghế cuối rạp người thiếu phụ áo đỏ nhăn mặt lại. Đây là hình ảnh cuối cùng của hắn mà nàng có thể chịu đựng được. Hắn điên thật rồi. Một người với tâm trạng như thế, khó mà cứu vãn được gì. Nàng đứng phắt ngay dậy, chẳng buồn nhìn lên sân khấu, vội vã bỏ ra phía ngoài với những bước đi nom như một kẻ đang chạy trốn.

            Trong khi ấy, hai ông cháu lão kéo màn cũng từ  phía hậu trường sân khấu chạy bổ ra. Họ nhìn thấy cánh tay của ông tác giả đang múa lên với xấp giấy đã cháy gần tới phần chót. Ngọn lửa trên những tờ giấy tắt ngúm trong khi những tàn than vẫn còn đang tiếp tục bay tản mác. Hắn thấy mình như một con quay hết đà. Mọi sức lực trong hắn như cùng tiêu tan theo với ngọn lửa. Hắn muốn giơ chai rượu lên tu một ngụm nữa nhưng cánh  tay của hắn cất lên không nổi. Hắn loạng choạng đi vào giữa sân khấu và bất thình lình  đổ sụm xuống.

            Lão kéo màn : Trời đất ơi ! Từ đời thuở nào tới giờ, trên cái sân khấu này chưa bao giờ  ó một màn độc diễn hay ho như thế.

            Thằng bé  (vỗ tay, giục giã) : Hay thật. Hay thật. Thế thì mình hãy kéo màn lên ! Kéo màn lên!

                                    NHẬT-TIẾN.

                                                Sài Gòn tháng 12  năm I961

              

                                  *********************************

Cuốn NGƯỜI KÉO MÀN,

tiểu thuyết kịch của NHẬT TIẾN

dưới mắt một nhà văn Tiệp Khắc.

            Tôi đã đọc một số tác phẩm của các nhà văn Việt Nam như Vũ Trọng Phụng, Nam Cao, Vũ Bằng  và Nguyễn Huy Thiệp, Dương Thu Hương ( Nguyễn Huy Thiệp và Dương Thu Hương qua bản dịch tiếng Pháp). Bây giờ, tôi  vui mừng được đọc  cuốn tiểu thuyết kịch “ Người Kéo Màn”  của nhà văn Nhật Tiến, một nhà văn xuất thân từ Miền Nam VN mà đã có thời kỳ chúng tôi gọi là “nhà văn phía bên kia”, hiện đang định cư  tại Mỹ.

            Cảm giác đầu tiên của tôi sau khi đọc cuốn này là tôi đã bàng hoàng khi cảm nhận được “ sự giao thoa giữa hai nền văn hoá châu Âu và châu Á”. Với bút pháp đầy trí lực, và cao hơn, tính nhân văn hay nói một cách chính xác là ông đã viết tác phẩm  này bằng một trái tim nhân hậu, biết yêu thương và biết cả căm giận. Theo tôi, tác phẩm đã làm nổi lên hai nhân vật  chính : thằng bé tên Cưng và lão già kéo màn. Đứa bé là một nhân chứng “ hồn nhiên”  cho sự xuống cấp về đạo lý con người trong khi lão kéo màn là một chứng nhân lạnh lùng. Cả hai đã như một thứ đòn bẩy để  đẩy lên cái sân khấu rộng rãi nhất, đó là cuộc đời !

            Để hướng tới cái Đẹp, người ta  phải đánh nhau với bản năng. Người kéo Màn của nhà văn Nhật Tiến đã đem lại cho tôi một niềm tin, đó là : “ Khi đã biết ghê tởm với cái xấu,  cái thói vô trách nhiệm thì  con người sẽ nhậ ra cung cách ứng xử với nhau sao cho tử  tế hơn.”

        Từ những năm đầu thập niên 60, ( lúc chúng tôi đang chuẩn bị  cho việc tiến hành Mùa Xuân Dân Chủ 1968 tại Tiệp), thì ở Việt Nam, nhà văn Nhật Tiến cũng đã khởi sự sáng tác tác phẩm này, tôi coi như  ông cũng đã cùng chúng tôi “ làm một cuộc cách mạng về tình yêu thương hướng về cái nhân bản trong con người”.

            Khả năng tiếng Việt của tôi không khá lắm nhưng cũng tạm đủ để hiểu  được cái thông điệp mà nhà văn Nhật Tiến muốn gửi tới  bạn đọc :

            “ Hãy sống cho tử tế, lương thiện với nhau trước khi muốn bầy tỏ tình yêu đối với đất nước.”

            Tôi hân hạnh được đọc Nhật Tiến và tôi hy vọng Tổ quốc của các bạn, một ngày không xa sẽ thoát khỏi gông cùm chuyên chế của một thể  chế độc tài.

                                                                        Dr. LUBOMIR  SVOBODA

                                                              (Thành viên Nhóm Hiến Chương 77,

                                                       nhà văn, nhà báo, nhà nghiên cứu Việt Học )