CHUYỆN XƯA - NAY MỚI NÓI - KỲ 29 - Hội nhà văn của nước ta - KỲ 7

          Đấu đá ở …Hội nhà văn.

                                  

 “Ở đâu có tiền, ở đó có... đấu đá.”

 Sông có thể cạn, núi có thể mòn, song “chân lý” đó không bao  giờ thay đổi. 

Hội Nhà văn Việt Nam cũng không ra ngoài quy luật có tính “định hướng xã hội chủ nghĩa” đó. Trong 3 ngày từ 6 đến 8 tháng 12-2007, cuộc đấu đá càng quyết liệt khi BCH Hội nhà văn họp bàn “chia chác”  25 ghế lãnh đạo của các nhà văn ngoài 60 tuổi, sắp về hưu , đồng thời xét duyệt kết nạp hội viên mới, thực chất cũng là “ mua quan bán tước” dẫu rằng danh hiệu hội viên Hội nhà văn ngày nay đã mất giá đi nhiều.

 Ngày xưa thời bao cấp, tiền bạc Đảng rót cho nhà văn có hạn, cơ quan Hội chỉ có báo Văn Nghệ, NXB Tác phẩm mới, bởi vậy các uỷ viên Ban chấp hành đấu đá để   đi nước ngoài là chính, còn nhớ bác Tô Hoài có mỗi “con dế mèn” mà bay đi khắp thế giới cả trăm lần, đủ biết võ nghệ cao cường đến đâu.

Sang thời kinh tế thị trường, Đảng rộng chi tiền cho Hội, lập thêm các cơ quan trực thuộc như Hãng phim, Trung tâm bồi dưỡng viết văn Nguyễn Du; Văn phòng Hội;Tạp chí Nhà văn;Tạp chí Văn học nước ngoài … nên việc đấu đá càng sôi nổi.

Bắt đầu từ năm 2000, các bác già về hết, một Ban chấp hành đông người trẻ tuổi, tài cao, tưởng thế hệ mới sẽ bớt “đấu đá” dồn sức xây dựng văn chương nước nhà, hoá ra  đấu đá còn bạo hơn lớp già.

Trẻ nhất là nữ văn sĩ Phan thị Vàng Anh, con gái thi sĩ Chế Lan Viên. Vào được BCH, kết thân với Uỷ viên chấp hành Hội nhà văn kiêm Chủ tịch Hội VHNT Hà Nội Hồ Anh Thái, năm 2007, PTVA nhận ngay được giải hàng năm của Hà Nội cho tập thơ “Gửi VB” , một tập thơ mà trên Talawas, nhà thơ Lê Thiếu Nhơn nhận xét là…một bộ xương :

“Nào ngờ, tôi chỉ thấy Phan Thị Vàng Anh dắt bộ xương Nàng Thơ đi lêu nghêu, còn các vị mũ cao áo rộng ở Hội Nhà văn Hà Nội thì quần tam tụ ngũ trỏ tay về phía bộ xương mà hô vang “Hoa hậu đấy! Hoa hậu đấy!” nên tôi hoảng hồn la làng lên như một tín hiệu cấp cứu khẩn cấp!”

Trở về trước, năm 2006, ông Chủ tịch Hội Hữu Thỉnh tự trao giải cho tập thơ  “Thương lượng với thời gian” . Muốn vậy, ông Thỉnh phải kiếm được 4 phiếu trong Ban Chấp hành. Thiên hạ nhầm tưởng người trẻ vô tư, nhất định Vàng Anh bỏ phiếu chống. Ai ngờ cô cũng bỏ cho Hữu Thỉnh làm thiên hạ đồn  Hữu Thỉnh đã kịp “mua” được Vàng Anh bằng trao giải thưởng cho bà Vũ thị Thường, vợ Chế Lan Viên, mẹ của Vàng Anh, Nếu đúng vậy, cuộc trao đổi không khác gì giữa hàng thịt với hàng cá.

Tuy nhiên không phải việc nào các quý vị trong Ban chấp hành cũng “móc ngoặc”  nhau xuôi xẻ vậy. Nhiều việc do chia chác không đều bị đổ bể khiến cả làng ôm bụng cười trong đó sôi nổi nhất hiện nay là vụ lập trang web Hội nhà văn.

Nguyên hồi 2005, nhà văn Nguyễn Xuân Hưng, làm ở báo Đầu tư thuộc Bộ Thương mại, do quen biết nên xin được một ngân khoản là 2 tỷ đồng để làm trang web Hội nhà văn. Lập tức ông được Chủ tịch Hội Hữu Thỉnh nhận về làm báo điện tử và lập ngay Ban biên tập gồm : TBT Hữu Thỉnh, Phó TBT thường trực Nguyễn Xuân Hưng, Phó TBT Trần Đăng Khoa, và Phó TBT Mai Quốc Liên. Mọi việc tưởng ngon ăn vì Hội ta  có mất đồng xu cắc bạc nào bỗng dưng có tiền ra báo điện tử.

Tiếc thay sự đời đâu có đơn giản, một món tiền kếch xù thế, một mối lợi to  vậy mà Uỷ viên chấp hành trẻ nhất Phan thị Vàng Anh lại bị qua mặt ai mà chịu được . Bởi thế cô quyết liệt phản đối : Hội nhà văn có cần ra  báo điện tử hay không, nếu mai kia gọi tài trợ và quảng cáo sao quản lý nổi và bao nhiêu năm không có báo điện tử, có chậm thêm một thời gian cũng chả sao, mà nên cần làm cẩn thận và kỹ. Cô đòi chọn nhà tư vấn khác , phía cô sẽ giới thiệu 5 người, phía Nguyễn Xuân Hưng giới thiệu 5 người.

Thế là chuyện làm trang web đã trở thành một “đấu trường” cho hai bên giành giật nhau . Tất nhiên, cơm dọn ra mâm rồi không được ăn, bên phía Hữu Thỉnh -  Nguyễn Xuân Hưng đâu có chịu. Họp chấp hành phân xử, ông Phó Chủ tịch Hội, Nguyễn Trí Huân coi như đứng giữa đề nghị biểu quyết, cô Vàng Anh chơi lối cù nhầy, cha thiên hạ :

“ Tôi không bỏ phiếu, nếu bỏ phiếu thì tôi ra về. Vấn đề này tôi chỉ phát biểu một lần thế thôi…”

Vậy là không có bàn thảo , nghe thêm ý kiến nào khác, cô “uỷ viên chấp hành “ Vàng Anh xem ra còn “hách xì xằng “ hơn ông bố cũng “chấp hành uỷ viên” Chế Lan Viên ngày xưa. Cuộc họp thế là tan, dự án trang web bị xếp xó . Ong Nguyễn Xuân Hưng, người xin được tiền mang về cho Hội mới đây viết bài than trời :

“Một dự án làm lợi cho cơ quan Hội, làm lợi cho uy tín Hội Nhà văn, nhưng cuối cùng thì kết quả lại như vậy. Thật là …chán như “con gián”!”

Và ông vạch ra nguyên nhân đổ bể dự án chính là tại “quan bà “ Phan thị Vàng Anh :” Phải là người cánh hẩu của tôi làm, chứ “bọn kia” làm là không xong với tôi. “.

Lập tức PTVA viết bài đập lại với lý do rất “ngang” rằng : “ Nhà nước cấp cho Hội Nhà Văn tiền để làm cổng điện tử chứ không phải để làm báo điện tử. Hai thứ đó hoàn toàn khác nhau. “.

Khổ nỗi cái người “cho tiền” lại cho với mục đích làm báo và tất nhiên muốn ra báo thì phải có cổng. Bị bắt bẻ vô lối vậy, nhà tài trợ bực mình rút 2 tỷ về, không tài trợ nữa. Thế là hai năm sau Hội Nhà văn cũng vẫn chưa có trang web.

Vừa rồi, quá bức xúc, nhà văn Văn Chinh viết ngay bài : “Thực sự có người phá dự án website của Hội nhà văn VN…” vạch trần :

”Chị ( Phan thị Vàng Anh) chỉ giả vờ không biết để loè những người không biết, rằng nói là cổng lại chỉ làm báo, một thủ thuật tranh biện mà thôi? Đó là điều thứ nhất tỏ rằng chị là người nguy hiểm. Điều thứ hai là lý thuyết chỉ nói một lần trong cuộc họp về vấn đề đang bàn. Đó là tư duy độc đoán, phản dân chủ. Nó cho thấy chị dự một cuộc họp chỉ để nói ý kiến của mình và không nghe ý kiến người khác.”

Ông bày tỏ sự bức xúc về thái độ ngang ngược của một Uỷ viên chấp hành :

“Tôi hối hận là đã bỏ phiếu bầu vào BCH Hội Nhà văn khoá VII một người như thế. Tôi có nghe nói chị muốn làm Giám đốc Nhà xuất bản Hội Nhà văn? Nếu không phải vậy thì cho tôi xin lỗi. Nhưng nếu có, thì xin BCH cần phải đặt lên bàn nghị sự một điều sống còn rằng, có nên chọn một người độc đoán, không hề muốn lắng nghe ý kiến người khác để làm nhà lãnh đạo hay không? Nhất là lãnh đạo NXB Hội Nhà văn, nơi sẽ in những tác phẩm văn học. Mà tác phẩm văn học thì bao giờ cũng được sáng tạo trong tinh thần dân chủ và tự do.”

Tất nhiên, những người bạn của PTVA phản ứng. Trên Talawas ngày 5 tháng 12 , nữ thi sĩ Dư thị Hoàn lên tiếng:

“Phan Thị Vàng Anh có khả năng đoàn kết và quy tụ anh chị em hội viên. Cô và các cộng sự đã chứng tỏ khả năng, và nhiệt tình hơn hẳn các nhiệm kỳ trước, bằng chứng là thành công của các hoạt động có sáng tạo, mang tính đột phá.”

“ Phan Thị Vàng Anh đảm nhiệm công việc Ban Nhà văn Nữ và Ban Nhà văn Trẻ. Các thành viên cả hai Ban, cùng lực lượng cộng tác viên thường trực ủng hộ các hoạt động chuyên đề… đều là những nhà văn nổi tiếng và năng động. Thực tế cho thấy họ hiệp đồng, cộng tác với Phan Thị Vàng Anh đều hồ hởi và tự giác. Họ lần lượt đưa ra nhiều sáng kiến và đều được cô Vàng Anh coi trọng, phân trách nhiệm tổ chức các hoạt động mang tính tiên phong (chưa từng có)”.

“ Phan Thị Vàng Anh là một nhân tố năng động, sáng tạo, nghiêm túc và không vụ lợi trong bộ máy lãnh đạo đương nhiệm của Hội nhà văn…”

Cuộc đấu đá ở Hội Nhà Văn Việt Nam vẫn đang tiếp diễn chừng nào đảng vẫn cho tiền tỉ. Chỉ có cắt ngân sách bao cấp may ra họ mới chịu khó ngồi viết ra một cái gì đó có lợi cho dân cho nước.

NT